Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση. Συνήθως για τα κορίτσια, η έναρξη της εφηβείας είναι μεταξύ των 10 ½ και 11 ενώ για τα αγόρια μεταξύ των 12 και 13 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου συμβαίνουν πολλές αλλαγές, τόσο βιολογικές όσο και ψυχολογικές.
Η εφηβεία είναι το αναπτυξιακό στάδιο, κατά το οποίο ο έφηβος προσπαθεί να δημιουργήσει τη δική του ταυτότητα και πλημμυρίζεται από έντονα συναισθήματα. Προσπαθεί να αποχωριστεί από τους γονείς του και να φτάσει στην ενηλικίωση, παρόλο που θέλει να έχει και τη σίγουρη βάση. Προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί, να πειραματιστεί ή και να επαναστατήσει. Γι’ αυτό συνήθως, είναι επιθετικός και εκρηκτικός απέναντι στους γονείς του. Τότε είναι που δοκιμάζονται οι αντοχές και η υπομονή των γονέων. Από την άλλη, νοσταλγεί την παιδική του ηλικία και χρησιμοποιεί παλαιότερες συμπεριφορές. Αυτή η στάση των εφήβων προβληματίζει τους γονείς που δεν ξέρουν πως να τους χειριστούν. Είναι πολύ σημαντικό, ο γονιός να μπορέσει από τη μια να σεβαστεί την προσπάθεια του εφήβου να απομακρυνθεί από αυτούς, χωρίς όμως να τον εκδικηθεί με τη δική του συναισθηματική απομάκρυνση και ταυτόχρονα να είναι διακριτικά δίπλα του όταν τον χρειάζεται.
Η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος τόσο για τους γονείς, όσο και για τα παιδιά. Οι γονείς χρειάζεται να κατανοήσουν και να σεβαστούν ότι ο έφηβος προσπαθεί να αποκτήσει τη δική του ταυτότητα. Να προσπαθήσουν να ελέξγουν τις δικές τους αντιδράσεις και συναισθήματα και να δώσουν χώρο στο παιδί τους να ανακαλύψει τον εαυτό του.
Τι χρειάζεται να έχουν υπόψην οι γονείς:
- Οι αλλαγές είναι πολλές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι έφηβοι αν και δεν το λένε, είναι συνήθως αγχωμένοι και ανήσυχοι. Χρειάζεται να δίνουν χώρο στον έφηβο να εκφράσει αυτά που σκέφτεται. Εξίσου σημαντικό, είναι να μιλήσουν μαζί του για τις βιολογικές αλλαγές που προκύπτουν. Να εξηγήσουν ότι αυτά που συμβαίνουν είναι φυσιολογικά και αναμενόμενα. Μπορούν να εκφράσουν και τις δικές τους εμπειρίες ως έφηβοι και να δηλώσουν διαθέσιμοι να βοηθήσουν με όποιο τρόπο μπορούν.
- Ο έφηβος έχει την ανάγκη να αντιδράσει στις υποδείξεις των γονιών του. Αναζητεί τη συμπαράσταση τους για το δρόμο προς την ενηλικίωση και όχι τη σύγκρουση μαζί τους. Είναι σημαντική η ψύχραιμη διαχείριση της επιθετικότητα του εφήβου, σε ένα πλαίσιο ασφάλειας και κατανόησης. Η σύγκρουση προκαλεί απομάκρυνση του εφήβου και έλλειψη εμπιστοσύνης προς το γονιό. Η σωστή οριοθέτηση θα βοηθήσει το παιδί να πειραματιστεί με την ενηλικίωση του αλλά παράλληλα να νιώθει ασφαλής να επιστρέψει στην οικογένεια του όταν το έχει ανάγκη.
- Οι γονείς χρειάζεται να είναι σύμφωνοι μεταξύ τους με τα όρια που θέτουν στο παιδί τους. Η “συμμαχία” του παιδιού με τον ένα γονεά δεν ωφελεί. Αντίθετα, δημιουργεί περαιτέρω σύγχυση τόσο στο παρών όσο και στο μέλλον. Τα παιδιά έχουν ανάγκη τη συμφωνία των γονιών τους.
Η εφηβεία είναι μια επίπονη περίοδος τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Ωστόσο, χρειάζεται οι γονείς να δουλέψουν με υπομονή και κατανόηση, ώστε αυτή η περίοδος αυτή να γίνει πιο ομαλή και ήρεμη για όλη την οικογένεια. Στόχος είναι ο έφηβος να οδηγηθεί στην ενηλικίωση συναισθηματικά ώριμος και αυτόνομος και να αποκτήσει μια ρεαλιστική αλλά και αποδεκτή εικόνα για το σώμα του και τον εαυτό του.