Στις μέρες μας παρατηρείται ότι πολλοί έφηβοι, ενώ διαθέτουν απίστευτες ικανότητες και ταλέντα, δείχνουν να μην θέλουν να προσπαθήσουν περαιτέρω ή ότι δεν ενδιαφέρονται. Στην πραγματικότητα όμως, νιώθουν αποθαρρυμένοι. Δυσκολεύονται να δείξουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και δεν πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν ή να προοδεύσουν. Έχουν σχηματίσει την πεποίθηση ότι δεν αξίζουν. Έτσι, δίνουν την εντύπωση ότι είναι ανίκανοι και δεν μπορούν να καταφέρουν ή να πετύχουν κάτι στη ζωή τους.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος, όπου τα παιδιά προσπαθούν να δημιουργήσουν τη δική τους ταυτότητα. Θέλουν να νιώθουν ικανοποιημένοι οι ίδιοι μ’αυτήν και να λαμβάνουν θετικά σχόλια από άλλους. Αν θεωρήσουν ότι οι άλλοι δεν τους υπολογίζουν (γονείς, καθηγητές, προπονητές), είναι πολύ πιθανόν να παραιτηθούν επειδή δεν πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν. Σε άλλες περιπτώσεις, παρατηρείται ότι πολλοί έφηβοι, λόγω του ότι νιώθουν αποθαρρυμένοι προσπαθούν να συμμετέχουν σε τομείς ή καταστάσεις τις οποίες θα είναι αποδεχτοί. Για παράδειγμα, μπορεί να ξεκινήσουν το κάπνισμα ή τα ναρκωτικά. Ή μπορεί να συμμετέχουν σε φασαρίες ή βανδαλισμούς, να κάνουν φασαρία στην τάξη, να βρίζουν ή να μιλούν άσχημα.
Πολλοί γονείς αφιερώνουν αρκετό από το χρόνο τους, προσπαθώντας να κατευθύνουν τα παιδιά τους στην επιτυχία. Λογικό, αφού ο κάθε γονιός θέλει το καλύτερο για το παιδί του. Ωστόσο, σημασία έχει ο τρόπος που συμβάλλουμε σε αυτό. Οι έφηβοι καταδιώκονται από πολλά «πρέπει», που αφορούν είτε τις φιλοδοξίες των γονιών τους, είτε της κοινωνίας. Ας σκεφτούμε από τη δική μας πλευρά ως ενήλικες, πόση κούραση και άγχος μας προκαλούν αυτά τα «πρέπει» και πόσο πιθανό είναι να χάσουμε τον εαυτό μας ακολουθώντας τα. Αν ακολουθήσουμε τακτικές όπως απειλές, ή φωνές ώστε ο έφηβος να γίνει «κάποιος» ή να πετύχει τη δουλειά του, τότε δεν θα καταφέρουμε τίποτα.
Πώς να τον ενθαρρύνεται
Αρχικά, ενθάρρυνση σημαίνει να επικεντρωνόμαστε στα θετικά σημεία ενός ατόμου, ώστε να καλλιεργήσουμε την αυτοεκτίμηση ενός ατόμου. Για να καταφέρουν οι γονείς να το πετύχουν αυτό χρειάζεται να αποδεχτούν τις ικανότητες των παιδιών τους και να αποβάλουν τα διάφορα «πρέπει» που τους διακατέχουν. Οι τρόποι για να ενθαρρύνεις ένα έφηβο είναι απλοί και όταν εφαρμόζονται με συνέπεια, είναι σίγουρο πως θα βελτιώσουν τη σχέση γονέα-παιδιού.
Δείξτε πίστη
Οι γονείς είναι σημαντικό να δείχνουν εμπιστοσύνη στους έφηβους, χωρίς να χρειάζονται να τους αποδεικνύουν ότι αξίζουν της εμπιστοσύνης τους. Οι γονείς που παρακολουθούν συνεχώς τον έφηβο, ασκώντας έλεγχο για τις πράξεις τους, δεν τον βοηθούν να ανεξαρτητοποιηθεί και να γίνει υπεύθυνος. Π.χ. που πάνε, τι κάνουν, τι ώρα θα επιστρέψουν, κλπ. Αυτό που χρειάζεται να κάνουν, είναι να κατευθύνουν τους έφηβους, θέτοντας όρια, και υποδεικνύοντας τους πως θεωρούν και περιμένουν ότι πράγματι θα τηρηθούν. Εάν παρατηρήσουν ότι το παιδί τους δεν τηρεί τη συμφωνία, τότε μπορούν να το ξανασυζητήσουν μαζί τους.
Δώστε προσοχή στα θετικά τους σημεία και προσόντα
Δυστυχώς, η κοινωνία μας τη σήμερον ημέρα δίνει μεγάλη έμφαση στα λάθη. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους, δείνχοντας μεγαλύτερη προσοχή στα θετικά σημεία και προσόντα τους αλλά και ενισχύοντας την προσπάθεια τους.
Παραδείγματος χάρην:
- Όταν έχουν βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού.
- Δείχνουν ενδιαφέρον για τις ανάγκες των άλλων.
- Όταν οργανώνουν κάτι όμορφο για κάποιον.
- Όταν έχουν προσπαθήσει για κάτι αλλά παρόλα αυτά δεν ήταν όσο αποτελεσματικοί θα ήθελαν.
Αναγνώριση της προσπάθειας και της βελτίωσης
Χρειάζεται να ενθαρρύνουν συστηματικά τις προσπάθειες του εφήβου και όχι μόνο τα κατορθώματα του. Στόχος είναι να τον βοηθήσουν να εκτιμήσει την αξία της εργασίας και της βελτίωσης, όπως εκτιμώνται τα κατορθώματα του. Καλό θα ήταν να βοηθήσουν τους έφηβους να θέσουν απλούς και ρεαλιστικούς στόχους, εκτιμώντας την προσπάθεια που κάνουν και όχι το αποτέλεσμα. Αυτό ενώ είναι δύσκολο για πολλούς γονείς χρειάζεται προσοχή. Αν πιέζετε τον έφηβο για περισσότερη επιτυχία, μπορεί να το θεωρήσει ως απόρριψη από μεριά σας και να επαναστατήσει ή να νιώσει απάθεια. Να δέχεστε ακόμα και τα λάθη, αφού χωρίς λάθη δε μαθαίνουμε. Τα λάθη είναι ανθρώπινα, ουδείς τέλειος. Η αποδοχή των λαθών, δημιουργεί μια ασφάλεια στον έφηβο να μπορεί να τα συζητήσει μαζί σας.
Εκμάθηση αυτοσεβασμού
Αποφύγετε τις συγκρίσεις με τα αδέρφια ή άλλα πρόσωπα, γιατί είναι μεγάλο πλήγμα για τον έφηβο. Η σύγκριση μειώνει τον αυτοσεβασμό και υποβαθμίζει την προσπάθεια. Μην ξεχνάτε ότι ο καθένας είναι διαφορετικός, έχει άλλες ασχολίες, προσωπικότητα και χαρακτήρα. Επίσης, μπορείτε να ζητήσετε από τον έφηβο τη γνώμη του και τις υποδείξεις του για πράγματα που εσείς δε γνωρίζεται. Π.χ. τεχνολογία, μόδα μουσική, αθλητισμό, κ.α.
Σίγουρα χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια για να μάθετε να ενθαρρύνεται αποτελεσματικά. Στόχος είναι να βοηθήσουμε τον έφηβο να εκπληρώσει τα δικά του όνειρα και στόχους, να αγαπήσει τον εαυτό του και να νιώσει ικανός αλλά και να προχωρήσει μπροστά ακολουθώντας τα «θέλω» του. Ωστόσο, μην ξεχνάτε την δική σας ενθάρρυνση, αναγνωρίζοντας τα δικά σας θετικά σημεία και δυνατότητες.